Zizurkil

San Millán eliza eta bere elizpea

Zizurkilgo elizak gotorleku handi baten itxura du. Barroko estilokoa da, XVI. mendekoa, eta nabe bakarra eta gurutze-gangak ditu. Harrigarria da bere zurezko atari ederra, 1687an eraikia, Gipuzkoako ederrenetakoa. 1856ra arte herriko hilerria izan zen, frontoi txiki bihurtu aurretik.

Baserrietako emakumeei monumentua

Juan Gorriti artistak egindako altzairuzko eskultura honek (Baserriko Argia), bere bi metroko altuerarekin balioa ematen dio emakumeak landa-bizitzan izan duen eta duen paperari. Muino batean kokatuta, Zizurkil eta Aiztondo bailararen ikuspegi ederra ikus daiteke bertatik.

Udaletxea

Eraikin simetriko dotorea da. XVIII. mendean harlangaitzez eraikia, oinplano karratukoa da, hiru arkuko arkupe eder bat eta armarri handi bat ditu fatxadan. Aurreko galtzada-harrizko plaza idi eta giza-probetarako erabiltzen zen.

Pedro Maria Otaño Plaza

San Millán parrokia buru duela, baserri dotoreak ditu inguruan: Apaizetxea edo Eliz Gain, Etxeberri, Iriarte edo Portxeta. San Millan edo Donemiliaga dorre errenazentista ere nabarmentzen da, 1470. urtekoa, fatxadan Erdi Aroko elementuak mantentzen dituena.

Fraisoro

Beren jardueragatik udalerriarentzat garrantzi handikoak izan diren eraikinen multzoa da. Horietako batean, nekazaritzako irakaskuntza profesionalerako eta ikerketarako lehen eredu-etxea jarri zen. Beste eraikin batek Gipuzkoako sehaska etxea hartu zuen. Gaur egun, zentro gerontologiko bat, desgaitasunak dituzten pertsonak hartzeko beste bat, laborategi bat eta nekazaritza, abeltzaintza, basogintza, landa-ingurunearen kudeaketa eta lorezaintzari buruzko lanbide-heziketako eskola bat daude.

Atxulondoko aztarnak

Abalotzeko amildegian dago, Asta eta Atxulondo errekastoek babestutako lursail batean, herrigunetik nahiko urrun. Garai batean burdinola bat zegoen, eta haren lehen aipamena 1470ekoa da. Gaur egun, haren hondakinak baino ez dira geratzen. Ibilbide honetatik ezagutu dezakezu.